همه چیز درباره خلاصه نویسی؛نکاتی که هیچکس به شما نمیگوید !
برای داشتن یک مطالعه مؤثر نیاز است که خلاصه‌نویسی هم داشته باشیم.
تونی بوزان رئیس پیشین انجمن بین‌المللی مطالعه می‌گوید:
هدف از مرحله خواندن، یادگیری و به‌خاطر سپردن مطالب نیست، هدف از خواندن فقط فهمیدن و انتقال اطلاعات از کتاب به یادداشت‌هاست. یعنی خلاصه‌نویسی!
مدّتی از ورود تونی بوزان به دانشگاه نگذشته بود که متوجه شد در به‌خاطر سپاری و به‌یادآوردن مفاهیم علمی مشکل دارد! روش‌های مختلفی را امتحان کرد؛ اما نتیجه آن‌طور که باید نبود. تصمیم گرفت تا خودش راه‌حلی پیدا کند و به کتابخانه دانشگاه رفت تا راجع به مغز و کنترل عملکردهای دو نیمکره مغزی اطلاعات بیشتری کسب کند. مسئول کتابخانه او را به قسمت کتاب‌های پزشکی هدایت کرد و کتاب‌هایی نظیر عملکرد مغز، حیات مغز و … پیشنهاد کرد. تونی بوزان با شناخت عملکرد مغز روشی را ابداع کرد که متناسب با عملکرد مغز باشد که در حال حاضر جدیدترین و مؤثرترین روش برای خلاصه‌نویسی است!
((توجه کنید که چه‌قدر این موضوع اهمیت دارد که خود تونی بوزان برای آن‌وقت صرف کرده و روشی حرفه‌ای را برای آن ابداع کرده است!))
یکی از اشتباهات اصلی ای که من در اوایل مطالعه ام برای کنکور داشتم این بود که فکر می‌کردم خلاصه‌نویسی کار بی‌اهمیت و چرتیه!
در صورتی که خلاصه‌نویسی عاملی بود که متوجه بشم محتوا را متوجه شدم یا نه و پس از گذشت مدتی تنها یک‌بار آن را امتحان کردم و در حال حاضر حتی برای کتاب‌های عمومی ای که مطالعه می‌کنم خلاصه‌نویسی انجام می‌دهم و این موضوع هم برای خودم و هم برای دانش‌آموزانم به‌صورت روتین شده است.
خلاصه‌نویسی چیست؟
عاملی مؤثر در یادگیری هرآنچه که مطالعه می‌کنید که می‌بایست یک‌سوم مطالبی باشد که مطالعه می‌کنید. به‌عبارت‌دیگر خلاصه‌نویسی را می‌توان کلید یادگیری دانست چرا که اگر کسی نتواند محتوایی که مطالعه کرده است (به‌صورت حدودی) در ذهن خود بازیابی کند و به یاد بیاورد احتمالاً آن محتوا را یاد نگرفته است و صرفاً یک روخوانی انجام داده است.
اهمیت خلاصه‌نویسی
یکی از مراحل این روش مطالعه اصولی و پربازده خلاصه‌نویسی است.
خلاصه‌نویسی به ما کمک می‌کند تا:
- یادگیری فعالانه داشته باشید
- محتوای اصلی و کلیدی را از دل متن استخراج کنید
- زمان کمتری برای مرور مطالب صرف کنید
- انگیزه بیشتری برای مرور داشته باشید
- مطالب را مؤثرتر و بهتر در مغز خود تثبیت کنید
- از چندین حس برای انتقال مطالب به حافظه بلندمدت استفاده کنید
- تحریک حافظه حرکتی
- به‌خاطر سپاری آسان‌تر
- نگهداری طولانی‌تر مطالب در حافظه بلندمدت
روش‌های خلاصه‌نویسی
روش‌های متعددی برای خلاصه‌نویسی وجود دارد؛ اما مهم‌ترین چیز آن است که شما با آن روش راحت باشید و بیشترین تأثیر را بر یادگیری شما بگذارد.
خلاصه‌نویسی دوبخشی
برای خلاصه‌نویسی به روش دوبخشی نیاز به یک کاغذ A4 دارید ؛ کاغذ به دو بخش نامساوی تقسیم کرده (بخش سمت راست بزرگ‌تر)، بخش کوچک سمت چپ را به نوشتن کلیدواژه‌ها اختصاص داده و بخش بزرگ سمت راست را به نوشتن توضیحات آن کلیدواژه اختصاص دهید.
زمانی که می‌خواهید خلاصه‌نویسی را مرور کنید دست خود را بر توضیحات گرفته و به کلیدواژه‌ها (به ترتیب) فکر کنید و ارزیابی کنید که چه مقدار از محتوا در ذهنتان بازیابی می‌شود و چه محتوایی نیاز به بازبینی مجدد دارد!
حاشیه‌نویسی
یکی از آسان‌ترین و بی‌دردسرترین روش‌های خلاصه‌نویسی،حاشیه‌نویسی است! در بخش‌بخش کتاب که فضای خالی دارد محتوای موردنیاز و اصلی را به زبان خودتان خلاصه‌نویسی می‌کنید و هنگام مرور به‌جای خواندن پاراگراف‌ها تنها همان بخش نوشته شده را بازبینی می‌کنید.
جزوه‌نویسی
هرآنچه که نیاز دارید را در دفتر خود وارد کنید؛ به دنبال مغز محتوا باشید و از داستان‌ها و جزئیات بی‌اهمیت پرهیز کنید.
رسم نمودار
برای خلاصه‌نویسی می‌توانید از نمودارها استفاده کنید؛ نمودارها درک محتوا را آسان‌تر و محتوا را از پیچیدگی متنی خارج می‌کنند؛ چرا که به‌جای استفاده از جملات طولانی تنها به‌صورت تک‌واژه کلیدی رسم می‌شوند. روش‌های متنوعی برای رسم نمودار وجود دارد؛ مانند فلوچارت، درخت حافظه، عنکبوتی و شاخه‌ای.
ویژگی‌های خلاصه‌نویسی
- کمتر از خود کتاب باشد
- رنگی (تیتر با قرمز، زیرتیتر با سبز و متن اصلی با مشکی یا آبی)
- قابل‌فهم (در رجوع آینده)
- دارای نظم و ترتیب
- دارای علائم اختصاری
- دارای نمودار و جدول
- جامع و دربرگیرنده تمامی نکات مهم
شما چطور خلاصه‌نویسی می‌کنید؟ با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید